ولایتمداری
شکی نیست که شهدای کربلا فدای ولی خدا شدند و قطعاً حماسه بی بدیل عاشورا بدون یاران اباعبدالله الحسین(علیه السلام) نمی توانست به این گونه زیبا و ماندگار در ذهن تاریخ ترسیم شود. با تامل در تاریخ اسلام درمی یابیم که اوج مسئله ولایت پذیری در تاریخ اسلام در حادثه کربلاست رخ داده است.
البته شاید گفته شود که امروز مثل آن روز جنگی در کار نیست که بتوان در مسیر کربلا حرکت کرد، اما شایسته است که نوع نگاه خود را به این مقوله تغییر دهیم.
باید بدانیم که اکنون دیگر شهادت مثل آن دوره در کار نیست، چرا که شرایط تغییر کرده، اما درسی که می توان و باید از عاشورا گرفت این است که آن طوری که شهدای کربلا ولایتمدار بودند، ما نیز ولایتمدار باشیم.
فرهنگ و ادبیات ولایی رفتارها و گفتارهای شهدای کربلا
با دقت در حادثه عاشورا در می یابیم که تمام رفتارها و گفتارهای شهدای کربلا در مسیر فرهنگ و ادبیات ولایی است، در این زمینه حتی می توان به رجزخوانی های شهدای کربلا نیز اشاره کرد که سرشار از حمایت و پشتیبانی از ولایت است.
در صحنه کربلا به تعبیری، همه باید فدای ولی خدا شوند تا درخت نوپای دین رشد کند و آنچه در آنجا مشاهده میشود، دقیقاً ترسیم عینی و ملموس ولایت مداری است.
البته باید اعتراف کرد که آنچه امروز بعنوان روح عاشورا منتقل شده و بر ان تاکید می شود، بیشتر جنبه حماسی و ظلم ستیزی این حادثه است، در حالی که موضوع ولایتمداری یکی از مبانی اصلی و جریان ساز در عاشورا است که باید بیش از پیش بر آن تاکید کرد.
اتفاقات عاشورا تبعیت بی چون و چرا از ولایت بود
بی شک آنچه در زندگی معصومین (علیه السلام) جاری است، خدای متعال آن را توسط پیامبر اسلام (صلی الله علیه و اله و سلم) در بین ما به ودیعه نهاده است.
منظور این است که اهل بیت (علیهم السلام) صرفاً یک عنوان نیستند، بلکه مجموعهای از منش و روش و رفتار و گفتار هستند که باید تمامی آنها برای ما مایه عبرت و درسآموز باشد و با بهره گرفتن از این مبانی است که میتوان در صراط مستقیم گام برداشت و مسیر حرکت تاریخ را به سمت درست تغییر داد.
با تامل در نهضت عاشورا در می یابیم که آنچه در عاشورا اتفاق افتاد، تبعیت بی چون چرا از ولایت بود؛ آنگونه که عاشوراییان کوشیدند به فلسفه اصلی ولایت دست یابند و بر همان اساس هم حیات جاودان خود را در پیوند با اصل ولایت دیدند.
در واقع لازم است کلمات و جملات ولی را ابتدا بفهمیم و سپس و کامل اجرا کنیم و تا این کار را نکنیم، فایدهای از دریافت ظاهری گفتار ائمه متوجه ما نمیشود، در بین اعمال ائمه اطهار، بدون شک مهمترین عملی که باید درک و دریافت کرد، قیام امام حسین (علیه السلام) است، که آن را از چند زاویه می توان مهم قلمداد کرد.
یکی به دلیل اهمیت مسئله شهادت در اسلام و بهویژه شهادت ایشان که به اذن خدا و به همین واسطه، عالیترین نوع شهادت بود و دیگر اینکه در مکتب عاشورا شهیدانی پرورش یافتند که هویت خویش را در پیوستگی با عنصر ولایت تعریف کرده بودند.
زنجیره وجود عالم هستی بدون امام از هم جدا میشود
هر وقت امام نباشد، زنجیره وجود عالم هستی از هم جدا می شود، لذا کسی که امام شناس باشد، قطعاً ولی شناس نیز خواهد بود، چرا که می داند بدون وجود ولی حرکت در مسیر زندگی دشوار است و این ولایت است که به حرکت، معنا و هدف میبخشد.
نمونه تسلیم بی چون و چرا در مقابل ولی، حضرت زینب(سلام الله علیها) بود که در سرتاسر وجودش تابع محض ولایت بود، و ولایت پذیری زینب(سلام الله علیها) را نباید از دیدگاه عاطفی و روابط نسبی بررسی کرد؛ چرا که در اینجا مسئله اطاعت ماموم از امام مطرح است.
در اینجا حضرت زینب (سلام الله علیها) به عنوان یک زن نقش فردی را بازی میکند که برای حفظ جان ولی امر، هرگونه خطری را پذیرا باشد و از دشمنان نترسد.
حضرت زینب(سلام الله علیها) حتی در سوگنامههایی که میسراید نیز از یکسو از گفتن جملات سست و زننده پرهیز می کند، و از دیگر سو میکوشد تا الفاظی را استفاده کند که به نوعی معرف و توصیفگر شخصیت و منزلت اهل بیت (علیهم السلام) بهویژه امام حسین (علیه السلام) باشد.
مسلبنعقیل نمونه بارز و مشخص فرد ولایتمدار
یکی از شخصیتهایی که در شکلگیری حادثه عاشورا موثر است و رفتار و گفتار او نمونه بارز و مشخص فرد ولایت مدار است، حضرت مسلم بن عقیل است.
در واقع وقتی نامههای فراوانی از سوی مردم کوفه برای امام حسین (علیه السلام) فرستاده شد و حضرت را به کوفه دعوت کردند، امام (علیه السلام) پسر عموی خود، مسلم بن عقیل را با دو نفر دیگر روانه کوفه کرد تا در صورتیکه شرایط برای حضور حضرت مهیا باشد پس از نیازسنجی به طرف کوفه حرکت کند.
نکته قابل توجه در مساله ولایت پذیری از امام عصر (علیه السلام) توسط مسلم بن عقیل این نکته است که ایشان دستور و سفارش ولی امر خود را تا پای جان و حتی با پذیرش با شهادت لبیک می گوید.
به نوعی می توان نتیجه گرفت که مساله مسلم به عقیل در باب ولایت پذیری از دو منظر قابل تامل است، اول اینکه ایشان خود به تمام معنا مفهوم ولایت پذیری را به منصه ظهور رساند و الگویی جاودان در زمینه ولایت مداری هستند، و از سویی دیگر مردم کوفه می توانستند با تبعیت از فرستاده امام حسین (علیه السلام) که همان مسلم به عقیل بود، می توانستند از آزمونی بزرگ سربلند بیرون بیایند؛ چرا که در آن مقطع تاریخی، پذیرش شرایط مسلم از سوی کوفیان به منزله قرار گرفتن مردم کوفه زیر چتر ولایت امام حسین(علیه السلام) بود؛ که متاسفانه در این امتحان مردود و برای همیشه مصداقی برای ولایت گریزی مطرح شدند.
نویسنده: حجت الاسلام سیدنورالله موسوینیا، مدیرکل تبلیغات اسلامی استان بوشه.سایت اینده روشن